Creepαιδικές ταινίες της Disney

„Ακούστε καλά, όλοι σας. Η μικρούλα σας θα έχει όντως ομορφιά και χάρη, που θα γοητεύει όλους γύρω της. Μαα…πρωτού να κλείσει τα δεκάξι της χρόνια, θα τσιμπήσει το δάχτυλό της στο αδράχτι μιας ανέμης και θα πεθάνει.“

„Kούνιες; Το άκουσες αυτό μπέμπη μου; Τόσα χρόνια έψαχναν ένα μωρό. Βλάκες! Ηλίθιοι! Κρετίνοι!“

„ – Ρόζα, μην αγκίξεις τίποτα!

– Πιάσ’ το αδράχτι, πιάσ’το σου λέω!

…

Ωω, μα, τι αμυαλοσύνη. Θα νικούσατε εμένα; Τη δεξιοτέχνη του κακού; Ορίστε το χαιδεμένο σας κοριτσάκι.“

„Η ζωή σκορπάει, μα χάρτινα δείχνουν τα χρόνια για τη καρδιά που αγαπάει. Και να οι θύρες ανοιχτές ξανά. Κι ο πρίγκιπας ελεύθερος το δρόμο του τραβά…να την ξυπνήσει και τον Χάρο για πάντα να νικήσει.“

„Όχι! Δεν μπορεί! Τώρα θα σου δείξω ποια είμαι πρίγκιπα. Εγώ είμαι η ίδια η κόλαση.“

„Και τώρα ξίφος πέσε σκληρό για να πεθάνει το άγριο κακό.“

„Η ωραία Κοιμωμένη“, 1959

Εάν σου ζητούσαν να περιγράψεις με μερικές λέξεις τις ταινίες της Disney τί θα έλεγες; Θα έλεγες πως πρόκειται για τις καλύτερες κινηματογραφικές παραγωγές που απευθύνονται σε παιδιά. Όμορφες και γλυκές πριγκίπισσες για να ταυτιστεί μαζί τους το μικρό σου κοριτσάκι, γενναίοι και γεμάτοι ανδρεία πρίγκιπες για να βρει τον ήρωά του το μικρό σου αγοράκι.  Και εν μέρει θα συμφωνήσω κι εγώ μαζί σου, αφού και για μένα όλες οι ταινίες της Disney αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι τόσο της παιδικής όσο και της ενήλικης ζωής μου. Θα σου πω, όμως, μία δική μου ανάμνηση για να θίξω το θέμα της καταλληλότητας των συγκεκριμένων ταινιών για παιδιά όλων των ηλικιών. Όταν ήμουν μικρή, αγαπημένη μου πριγκίπισσα ήταν η Ωραία Κοιμωμένη. Παρόλα αυτά απέφευγα να τη βλέπω συστηματικά. Μάλιστα, όταν στεκόμουν μπροστά στις βιντεοκασέτες μου κι έπρεπε να διαλέξω, ποια θα βάλω στο βίντεο να παίξει, ξεκινούσε ένας εσωτερικός διάλογος με τα Θέλω και τα Φοβάμαι μου. Την έβλεπα σπάνια, μία φορά το χρόνο, ωστόσο κάθε φορά που την έβλεπα, ήξερα τα σημεία που θα σηκώσω το μαξιλάρι και θα κρυφτώ από την Μαγκούφισα. Κι αν διάβασες τα παραπάνω χωρία και δε σου φάνηκαν τρομακτικά, ξανασκέψου το με γνώμονα τα παιδικά μάτια και φυσικά όλα τα υπόλοιπα τρομακτικά εφέ, όπως το σατανικό γέλιο της Μαγκούφισας, την τρομακτική μουσική, την προσωποποίηση του Χάρου, την νεκρή πριγκίπισσα Αυγούλα και πολλά άλλα μικρά στοιχεία, τα οποία μόνο εάν δεις την ταινία θα μπορέσεις να ασπαστείς.

Και, βεβαίως, δεν πρόκειται μόνο για τη συγκεκριμένη ταινία. Η μεταμόρφωση της μάγισσας σε γριά, στην Χιονάτη, δε σε τρόμαξε ποτέ; Ή μήπως σου ήταν ευχάριστο να βλέπεις τη Χιονάτη στο νεκροκρέβατό της; Οι περισσότεροι ήρωες και πριγκίπισσες, εξάλλου, ήταν ορφανοί, όπως η Μπελ, η Σταχτοπούτα, η Έλσα και η Άννα, η Αναστασία, ο Μπάμπι, ο Σίμπα, ο Νέμο και πολλοί άλλοι που σίγουρα μου διαφεύγουν. Πολλοί αγαπημένοι ήρωες και πρωταγωνιστές, μάλιστα, τραυματίζονται θανάσιμα και μένουν νεκροί για μεγάλο χρονικό διάστημα (πάλι με γνώμονα το παιδί ως θεατή), έως ότου θριαμβεύσει το καλό και ζήσουν αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα. Ενδεικτικά παραδείγματα, ο μοιραίος τραυματισμός του τέρατος  και η σωτηρία του από την αληθινή αγάπη της Μπελ, ο θάνατος του Φλιν και η σωτηρία του απο τα θεραπευτικά δάκρυα της Ραπουνζέλ, ο θάνατος της Άννας και η σωτηρία της από τον Όλαφ στο πρώτο μέρος του Frozen, όπως κι ο θάνατος του Όλαφ, στο δεύτερο μέρος της ταινίας, ο οποίος μάλιστα θεωρείται νεκρός για περίπου μισή ώρα. Κι ας πιάσουμε την προσωποποίηση του Χάρου ή γενικά του κακού και του διεστραμμένου, το οποίο κάνει την εμφάνισή του σε κάθε ταινία. Εκτός από την Μαγκούφισσα και τη μάγισσα της Χιονάτης, υπάρχουν κι άλλοι χαρακτήρες της Disney, οι οποίοι έχουν στενές επαφές με τον κάτω κόσμο: Ο τσαρλατάνος στην Πριγκίπισσα και το Βάτραχο, ο διεστραμμένος γέρος στην Παναγία των Παρισίων, ο Ρασπούτιν στην Αναστασία, η Ούρσουλα στην Άριελ, ο Άδης στον Ηρακλή, ο Τζαφάρ στον Αλλαντίν, ή η προσωποποίηση του φαλακρού βουνού στο Φαντασία. Κι αν ακόμη δεν σε έπεισα για την ακαταλληλότητα πολλών σκηνών από τις ταινίες της Disney, θα αναφέρω μερικές σκηνές ακόμη. Ο Ντόναλντ, ως Σκρουτζ, μεταφέρεται στο μέλλον και βλέπει την ίδια του την κηδεία. Ο Πινόκιο καπνίζει, αγνώστου προελεύσεως πούρο, ενώ οι φίλοι του, από παιδιά, μεταμορφώνονται σε γαιδούρια, τα οποία ουρλιάζοντας πέφτουν θύματα παράνομου εμπορίου. Και τέλος, πως θα μπορούσα να ξεχάσω την πλέον ακατάλληλη ταινία, κατά τη γνώμη μου, η οποία δεν είναι άλλη από το, αγαπημένο κατα τ’άλλα, Toy Story. Στο Toy Story 3 κι ενώ τα παιχνίδια προσπαθούν να δραπετεύσουν, νύχτα, από τον παιδικό σταθμό, η κούκλα μωρό-φύλακας γυρνάει απότομα το κεφάλι της μέσα σ’ένα αρκετά τρομακτικό σκηνικό, με κούνιες που τρίζουν, και έχοντας άψυχα μάτια σκανάρει την περιοχή. Στο Toy Story 4 νέες κούκλες, ακόμη πιο τρομακτικές, θα κάνουν την εμφάνισή τους, έχοντας και πάλι το ρόλο του κακού.

Μία ιδέα εμφανώς επηρεασμένη από ταινίες τρόμου, όπως το Annabelle, έχει άραγε ως στόχο να προετοιμάσει τα παιδιά για έναν σκληρό και βίαιο κόσμο ή μήπως να τραυματίσει θανάσιμα μία παιδική ψυχούλα; Και, βεβαίως, συμφωνώ πως τα παιδιά δεν πρέπει να ζουν σε μία αποστηρωμένη ουτοπία και πρέπει, πράγματι, να είναι προετοιμασμένα για τις δυσκολίες της ζωής, ενώ παιδιά τα οποία η κακή τύχη φρόντισε να μείνουν ορφανά, έχουν κι αυτά το δικαίωμα να ταυτιστούν με μία πριγκίπισσα.Για ποιό λόγο, όμως, να επιτρέψεις να φωλιάσει στην καρδιά τους το αίσθημα ανασφάλειας ότι θα χάσουν τους γονείς τους ή ότι θα αντιμετωπίσουν το θάνατο ή ότι η αγαπημένη τους κούκλα θα ξυπνήσει και θα μεταμορφωθεί στην κούκλα Annabelle του Toy Story ή ότι στην ντουλάπα τους κρύβεται όλη η παρέα του Μπαμπούλα ΑΕ.  Κι αν νομίζεις πως στο συγκεκριμένο άρθρο θα δοθεί απάντηση στα παραπάνω διλήμματα, λυπάμαι, μα, θα σε απογοητεύσω. Στόχος μου μέσα από το σημερινό άρθρο, ήταν να σε βάλω να προβληματιστείς και να δεις τα κινηματογραφικά προιόντα μέσα από τα αθώα μάτια ενός παιδιού.  Και φυσικά δε σημαίνει ότι οι παραπάνω ταινίες είναι αυστηρώς ακατάλληλες, ίσως όμως θα έπρεπε να υπάρχει ένας πιο εκτεταμένος διαχωρισμός της ηλικιακής καταλληλότητας. Τέλος, δε χρειάζεται να στερήσεις από το παιδί σου την αγαπημένη του πριγκίπισσα, ούτε χρειάζεται αυτό να νιώσει μειονεκτικά σε σχέση με τους φίλους του που θα έχουν δει την εκάστοτε ταινία, το μόνο που μπορείς να κάνεις είναι να φιλτράρεις εσύ την ταινία πριν να έχει το παιδί σου πρόσβαση σε αυτή. Ετσι, το ελεγμένο περιεχόμενο θα είναι αυστηρώς κατάλληλο για την ηλικία του παιδιού σου.

Στην υγειά ενός κόσμου που δε θα καλλιεργεί το φόβο, την ανασφάλεια, τον τρόμο, την απληστία, την ειρωνεία, την αγένεια, την απώλεια και την ηθική κατάπτωση.

Με υπομονή, ελπίδα και αγάπη

Χρύσα