Jane Austen
| Ή την ξέρεις και είσαι κολλημένη-ος, όπως εγώ, ή δεν την ξέρεις. Κάτι ενδιάμεσο δεν υπάρχει. Η αλήθεια είναι πως δεν έχει γράψει πολλά βιβλία κι όμως θεωρείται μια σημαντική συγγραφέας παγκοσμίως, αν σκεφτείς ότι το πορτρέτο της κοσμεί ένα αγγλικό χαρτονόμισμα (των 10 λιρών) και ότι πολλά από τα έργα της έχουν γίνει ταινίες, μίνι σειρές και έχουν διαβαστεί μανιωδώς από ρομαντικές ψυχές και μη. Τι είναι αυτό που μας τραβάει στις ιστορίες της; Η πλοκή; Το συναίσθημα; Η αίσθηση του ρομαντισμού και της αθωότητας της εποχής; Η ευγένεια και η στάση των αντρών; Πάμε όμως να την γνωρίσουμε λίγο καλύτερα. Γεννημένη και μεγαλωμένη στην Αγγλία σε μια μεγάλη οικογένεια, που αποτελείται από 8 αδέρφια. Η οικογένεια της είχε αριστοκρατικές καταβολές, όμως όχι μεγάλο εισόδημα. Έχει μια ιδιαίτερη σχέση με την αδερφή της, Κασσάνδρα, με την οποία συμπορεύονται μέχρι το τέλος της ζωής της. Το τέλος; Άσχημο και επίπονο. Φεύγει από την ζωή στην Αγγλία υποφέροντας από μια αρρώστια. Έχει παίξει καθοριστικό ρόλο στη ζωή της η σχέση της με την αδερφή της; Ναι. Σχεδόν σε όλα τα βιβλία της η κεντρική ηρωίδα έχει αδερφές, με τις οποίες συνδέεται εντόνως. Σε κάποιες από τις ιστορίες της θα έλεγε κανείς ότι η μυθοπλασία με την πραγματικότητα συγχέονται (βλέπε Πειθώ). Μια γυναίκα, λοιπόν, η οποία τον 19ο αιώνα γράφει με ψευδώνυμο, ιστορίες ρομαντικές, αισθαντικές, τρυφερές. Χαίρεται και ρουφάει με ενθουσιασμό τις καλές κριτικές του περίγυρου της, ο οποίος διαβάζει τα μυθιστορήματα της σε δημοσιευμένα αποσπάσματα, χωρίς να ξέρει ότι η ίδια είναι ο δημιουργός. Κολλημένη στα βιβλία και στη βιβλιοθήκη του πατέρα της, με αρκετά καλή μόρφωση και μέτριες προδιαγραφές μιας καλής νύφης για την εποχή. Ο έρωτας στη ζωή της; Μάλλον ήρθε σαν αεράκι και την συνεπήρε για λίγο προσγειώνοντας την στην κοινωνικοοικονομική πραγματικότητα της εποχής. Ο έρωτας, λοιπόν, γι’ αυτήν άκουγε στο όνομα Tom Lefroy. Ιρλανδός, τελειόφοιτος νομικής, που σύμφωνα με τις επιστολές της προς την αδερφή της, το λίγο διάστημα που πέρασε μαζί του της στοίχισε αργότερα μια μοναχική ζωή. Το τέλος της «σχέσης» τους; Καθόλου ρομαντικό. Η οικογένεια του, καθώς ούτε εκείνος ούτε η Τζειν είχαν περιουσία, επενέβη και έδωσε το τέλος. Από την άλλη όμως μήπως η μικρή αυτή ερωτική στιγμή της ζωής της είναι το άκρον άωτον του ρομαντισμού; Σχεδόν σε όλα της τα βιβλία υπάρχει μια αγάπη απαγορευμένη, μια αγάπη με εμπόδια από τους γύρω. Που στο τέλος, όμως, έχει αίσια έκβαση. Μήπως εκπλήρωνε στο χαρτί αυτό που η ίδια δεν έζησε στη ζωή; Όντας γεροντοκόρη, για τα δεδομένα της εποχής, στα 29 της απορρίπτει έναν πολύ καλό γάμο με πλούσιο κληρονόμο, γιατί δεν υπάρχει συναίσθημα. Πόσο ακέραιος χαρακτήρας! Ακόμα και σήμερα η λογική αυτή με συναρπάζει και με συγκινεί. Η απάντηση της σε μια ανηψιά της για το πώς έπρεπε να φερθεί η ίδια σε ανάλογη περίπτωση τα λέει όλα. «Να δεχτείς μόνο αν υπάρχει αληθινή αγάπη.» Η αληθινή αγάπη υπάρχει άραγε σήμερα; Η βεβιασμένη αρχικά, βαλμένη σε στενά περιθώρια και μετέπειτα αφημένη χωρίς φρένο, επίμονη και ενθουσιώδης αγάπη του κ. Ντάρσυ, υπάρχει σήμερα; Κάτι που μου τραβάει την προσοχή κάθε φορά που διαβάζω τα βιβλία της (τα έχω διαβάσει πολλές φορές το κάθε ένα) είναι οι τίτλοι αυτών. Λογική και ευαισθησία, Περηφάνια και προκατάληψη, Μάνσφιλντ Παρκ, Έμμα, το Αββαείο του Νορθανγκερ, Πειθώ (τα δυο τελευταία δημοσιεύτηκαν μετά το θάνατο της). Μικρές και στοχευμένες λέξεις, που πραγματικά περιγράφουν τόσο σύντομα όλο το έργο. Όσο ζει το έργο της δεν βρίσκει την ανταπόκριση που του αξίζει. Γράφει άλλωστε με ψευδώνυμο, αφού στην εποχή της ήταν δύσκολη η ύπαρξη μιας γυναίκας συγγραφέα. Στα μέσα του επόμενο αιώνα, όμως, αναγνωρίζεται πλέον ως μια σημαντική συγγραφέας, έως και κλασική θα έλεγα. Σχεδόν όλα της τα βιβλία έχουν γίνει ταινίες, με πιο γνωστή την Περηφάνια και Προκατάληψη σε δυο εκδοχές, με τον αγαπημένο Collin Ferth ως κ. Ντάρσυ το 1995 και την Keira Knightley ως Ελίζαμπεθ το 2005. Και αναφέρω επίτηδες «σπασμένα» τους δυο ηθοποιούς από τις δυο εκδοχές των ταινιών. Κι αυτό γιατί θα ήθελα να είναι αυτό το κινηματογραφικό ζευγάρι του βιβλίου. Εκτός, όμως, από τα βιβλία αυτούσια που έχουν μεταφερθεί στην μεγάλη οθόνη, πολλές από τις πιο γνωστές σύγχρονες ρομαντικές κομεντί είναι εμφανώς επηρεασμένες από τις ιστορίες της (βλέπε Έρωτας δίχως παρόν, Έχετε μήνυμα στον υπολογιστή σας, Το ημερολόγιο της Μπριτζετ Τζοόυνς κ.α.). Σου προτείνω επίσης να δείτε την μίνι σειρά του BBC «Death Comes to Pemberley». Είναι η συνέχεια του Περηφάνια και προκατάληψη και πως συνεχίζεται η ζωή του ζευγαριού. Αξίζει πραγματικά. Μια γλυκανάλατη επιλογή είναι η κομεντί “Austenland”, όπου η κολλημένη με την συγγραφέα πρωταγωνίστρια πηγαίνει σε ένα camp απόλυτα διαμορφωμένο για τους fan της Τζειν Οστεν και εκεί ζει όπως ακριβώς η συγγραφέας στην εποχή της. Τι σου προτείνω να διαβάσεις; Όλα! Θα έλεγα να ξεκινήσεις με το Περηφάνια και Προκατάληψη. Όχι γιατί είναι το αγαπημένο μου, αλλά γιατί είναι το πιο χαρακτηριστικό της έργο και θα την αγαπήσεις αμέσως. Θα κλείσω με κάποια από τα πιο όμορφα τσιτάτα που έχει γράψει: «Υπάρχουν τόσες μορφές έρωτα όσα λεπτά υπάρχουν στο χρόνο» «Η φαντασία της γυναίκας είναι πολύ γρήγορη. Περνάει αστραπιαία από το θαυμασμό στην αγάπη, από την αγάπη στο γάμο» «Ο πόνος, η ελπίδα, η ανάγκη που γεννά ο έρωτας έχουν την ίδια δύναμη και ένταση όσα χρόνια και αν περάσουν». «Αν σ’ αγαπούσα λιγότερο, θα μπορούσα ίσως να μιλώ γι’ αυτό περισσότερο». «Ο εγωισμός πρέπει πάντα να συγχωρείται, ξέρετε, επειδή δεν υπάρχει ελπίδα θεραπείας». «Αυτοί που δεν παραπονιούνται, δεν τους λυπούνται ποτέ». «Θα μπορούσα εύκολα να συγχωρήσω την περηφάνια του, αν δεν είχε συντρίψει τη δική μου». «Η ματαιοδοξία όταν δουλεύει σε ένα αδύναμο μυαλό, δημιουργεί προβλήματα κάθε είδους». «Η ζωή μοιάζει να είναι μια γρήγορη εναλλαγή από πολυάσχολα τίποτα». «Στον έρωτα, είμαστε όλοι ανόητοι». Βαθιά αισιόδοξη και βαθιά οστενική, Έλενα |
